Παρασκευή 1 Ιουλίου 2016

ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ ΤΙ ΕΠΙΔΙΩΚΕΙ Η ΤΟΥΡΚΙΑ;

 

Παρόλο που η Τουρκία προωθεί φαινομενικά παράξενες και αντιφατικές πολιτικές όσον αφορά τη Λιβύη από το 2010, εμπορικά και οικονομικά συμφέροντα αποτελούν το κίνητρο προσέγγισης της Άγκυρας προς το κράτος αυτό της Βόρειας Αφρικής. Στις αρχές του 2011 η «Αραβική Άνοιξη» επηρέασε τη Λιβύη και οδήγησε σε εξέγερση εναντίον του Qaddafi, η οποία μετατράπηκε σε αιματοκύλισμα. 

Τότε, ο R.T.Erdogan ήταν ο πρώτος που προσπάθησε να εμποδίσει τους συμμάχους του στο ΝΑΤΟ να επέμβουν στη Λιβύη. Όταν αυτό δεν κατέστη δυνατό και οι νατοϊκές δυνάμεις ξεκίνησαν το σφυροκόπημα του καθεστώτος, τότε ο «νέο-Σουλτάνος» άλλαξε άποψη, συντάσσοντας τη χώρα του με τα Η.Ε. και αποκλείοντας το Λίβυο ηγέτη, γεγονός που επίσπευσε την ανατροπή του.

Η παραπάνω – φαινομενικά – αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά του Τούρκου Προέδρου δεν ήταν τυχαία. Οι Τούρκοι εργολάβοι στη Λιβύη έχουν αναλάβει 565 έργα αξίας $ 29 δις από το 1973 κι εντεύθεν. Οι εκκρεμότητες της Λιβύης προς τους Τούρκους που έχουν εργαστεί στη χώρα ανέρχονται σε $ 2,5 δις. 

Οι προσαυξήσεις των χρεών του λιβυκού κράτους προς φυσικά και νομικά πρόσωπα της Τουρκίας ανέρχονται σε επιπλέον $ 1,4 δις, ενώ υπάρχουν $ 100,000,000 σε καταθέσεις τουρκικών συμφερόντων σε τράπεζες της Λιβύης, όπως αυτές ήταν καταμετρημένες το 2011. 

Δεδομένων των υψηλών εσόδων της Τρίπολης από την εξόρυξη και το εμπόριο πετρελαίου, οι δηλώσεις του Qaddafi περί πρόθεσης επενδύσεων της χώρας του στο εξωτερικό αξίας $ 100 δις είχαν διεγείρει τη φαντασία της Άγκυρας. Αυτός ήταν ο λόγος της αρχικής αντίδρασης της γείτονος.  

Όταν πλέον ήταν ανούσια η στήριξη του καθεστώτος που υποστήριζε σε τόσο υψηλό βαθμό την Τουρκία, η Άγκυρα προφανώς διαπραγματεύτηκε την επόμενη ημέρα της Λιβύης, ώστε η νέα κυβέρνηση να αποδεχτεί τα χρέη Qaddafi προς τα φυσικά και νομικά της πρόσωπα. Άλλωστε λόγω των επιχειρηματικών σχέσεων μεταξύ Τούρκων και Λίβυων επενδυτών ήταν πολύ πιθανό η Άγκυρα να επέστρεφε ταχύτατα στη χώρα μετά την ανατροπή του Λίβυου μονάρχη. 

Ωστόσο οι ευσεβείς πόθοι της Τουρκίας δεν καρποφόρησαν, αφού η Λιβύη, με πλήρη άγνοια στις δημοκρατικές διαδικασίες και κατακερματισμένη σε αντιμαχόμενες φατρίες απέτυχε να πραγματοποιήσει τη μετάβαση σε μια δημοκρατική και αντιπροσωπευτική κυβέρνηση, σε αντιστοιχία με όσα έλαβαν χώρα στην Τυνησία.  

Το καθεστώς Erdogan πολύ απλά είχε στοιχηματίσει σε «λάθος άλογο», όπως ακριβώς είδαμε να συμβαίνει σε Αίγυπτο και Συρία.  Η επιλογή στήριξης της «Μουσουλμανικής Αδελφότητας», μέσω του προσκείμενου σε αυτή «General National Congress», έναντι άλλων κομμάτων δεν αποδείχθηκε σωστή έμπνευση, ιδιαίτερα όταν η Σαουδική Αραβία, που είχε στηρίξει, στο παρελθόν, ποικιλοτρόπως, τους οπαδούς της οργάνωσης, είχε ξεκινήσει να αποσύρει την υποστήριξή της. 

Το λάθος της Τουρκίας δεν ήταν η αλλαγή πλεύσης στο θέμα Qaddafi, αλλά η διαφοροποίηση από τη Δύση, η οποία στήριζε την κυβέρνηση του Tobruk. Η απληστία του νέο-οθωμανικού καθεστώτος ήταν τέτοια, ώστε να απολέσει κάθε διπλωματικό έρεισμα στη Λιβύη το Φεβρουάριο του 2015, όταν, κατά συνέπεια της επιδείνωσης των σχέσεων με την κυβέρνηση του Tobruk, εκδιώχθηκαν από την χώρα όλες οι τουρκικές εταιρείες. 

Σαν να μην έφτανε αυτό τρεις μήνες μετά οι δυνάμεις που πρόσκεινται στη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση επιτέθηκαν στο πλοίο «Tuna 1», τουρκικής ιδιοκτησίας, με την υποψία ότι μετέφερε όπλα και προμήθειες στις παραστρατιωτικές οργανώσεις της Τρίπολης. Σήμερα η κατάσταση στη χώρα παραμένει ρευστή και τα δεδομένα για άλλη μία φορά έχουν αλλάξει. 

Η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφιλίωσης μεταξύ Τρίπολης και Tobruk, η οποία σχηματίστηκε το Δεκέμβριο, μπορεί να αλλάξει την κατάσταση, παρά τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τη δραστηριοποίηση του ISIS στις κεντρικές παράκτιες περιοχές της χώρας, την ίδια στιγμή που αντίπαλες – προς την κυβέρνηση – παραστρατιωτικές οργανώσεις ασκούν ακόμα σημαντική επιρροή. 

Ο Erdogan σε αυτό το ρευστό τοπίο θεωρεί ότι μπορεί να διαδραματίσει κάποιο σταθεροποιητικό ρόλο και αυτό επιχειρεί και επιδιώκει. Στο πλαίσιο αυτό η Τουρκία έκλεισε την πρεσβεία της στην Τρίπολη, σε μία προσπάθεια να μην αποξενωθεί από τη Δύση, η οποία διαθέτει όλες της τις διπλωματικές αποστολές στο Tobruk. 

Πρόκειται δηλαδή για μία κίνηση επίδειξης καλής συμπεριφοράς, τόσο προς τη Δύση όσο και προς τη Λιβύη. Άλλωστε όπως προαναφέραμε υπάρχουν ακόμα αρκετά χρήματα που οι τουρκικές επιχειρήσεις έχουν λαμβάνειν από τη Λιβύη και αυτό έχει οδηγήσει σε πιέσεις από τον επιχειρηματικό κόσμο της γείτονος προς τον Τούρκο Πρόεδρο. 

Ο Erdogan με τη σειρά του ελπίζει πως στηρίζοντας τις διαδικασίες συμφιλίωσης θα μπορέσει να έρθει σε συμφωνία με τη νέα κυβέρνηση, έτσι ώστε να αποζημιωθεί η χώρα του σε πετρέλαιο, ένα προϊόν με το οποίο έχουν αρκετά ισχυρές σχέσεις οι επιχειρηματικές δραστηριότητες του γιου του, Bilal Erdogan.  

Δεν είναι τυχαίο ότι η Τουρκία είναι το μοναδικό μουσουλμανικό κράτος που με όχημα τη θρησκεία έχει προβεί σε μεγάλο επιχειρηματικό άνοιγμα προς την Αφρική και επιθυμεί (και μπορεί) να πραγματοποιήσει μεγάλες επενδύσεις στη Λιβύη, ειδικότερα στον τομέα των κατασκευών. 

Το παράπλευρο κόστος της εγκατάστασης τουρκικής διπλωματικής αποστολής στη Λιβύη θα είναι η περεταίρω αύξηση του ήδη διογκωμένου μεταναστευτικού ρεύματος προς την Τουρκία. Ένα κόστος που η Τουρκία μακροπρόθεσμα επιθυμεί να αποσβέσει, μέσω της συμφιλίωσης και ειρήνευσης στη χώρα, που μελλοντικά θα οδηγήσει σε επαναπατρισμό των Λίβυων μεταναστών.  

Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα αυτό το κόστος θα επιμεριστεί μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, αφού οι αυξημένες ροές μεταναστών στην Τουρκία είναι αδύνατο να μην οδηγηθούν και προς τη χώρα μας. 

Δεν είναι ξεκάθαρο αν η Τουρκία, στο εγχείρημα που περιγράφηκε παραπάνω, θα εγκαταλείψει την προσκείμενη στη «Μουσουλμανική Αδελφότητα» περιφερειακή της πολιτική, όπως έκανε στο πρόσφατο παρελθόν και η Σαουδική Αραβία. Όπως και αν έχει η Άγκυρα δε θα αλλάξει την πολιτική της στην Αφρική, ανεξάρτητα από τα κέντρα εξουσίας που ελέγχουν τους διάφορους τομείς της. 

Ο λόγος της μεταστροφής αυτής, που ενδεχομένως θα σημειωθεί και σε Συρία και Ιράκ, έγκειται στην εξασφάλιση της οικονομικής ευημερίας και εθνικής ασφάλειας της γείτονος, που το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν πληγεί σε σημαντικό βαθμό.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου