ΕΥΤΥΧΙΑ...

Μπορεί οι "ακκισμοί" της προσωποποιημένης πολιτικής γελοιότητας και απάτης να προκαλούν το θυμικό και να "δοκιμάζουν" την νοημοσύνη και την ανοχή μεγάλων κοινωνικών ομάδων, αλλά πολλοί πολίτες στον ύπνο τους κάνουν "άεργα όνειρα" περί ευτυχίας και διεξόδου από τα αδιέξοδα.  Και τι πιο πρόσφορο πεδίο σκέψεων και προβληματισμού απ' αυτό της "ευτυχίας" και της διαδρομής της ως αντικείμενο επίμονης αναζήτησης και επιδίωξης, χωρίς ωστόσο να τίθεται σε λειτουργία ο μηχανισμός της σκέψης μας...

Αυτή η έννοια της ευτυχίας πάντως είναι λαβυρινθώδης. Τι είναι τελικά η ευτυχία; Μήπως συναρτάται με την προσωπική μας πορεία; Μήπως εξαρτάται από τις ψυχολογικές παρενέργειες του κράτους-πρόνοιας; Είναι η επιτυχία ταυτισμένη με την ευτυχία και εκ των πραγμάτων με το χρήμα, την εξουσία και τις ψευδαισθήσεις της καθημερινότητας; Μήπως είναι απλώς συρραφή απλών ευχάριστων και ανέμελων στιγμών απόλαυσης, όπως ο καθείς αντιλαμβάνεται την έννοια της απόλαυσης; Ενα εκνέφωμα, δηλαδή ένας ψεκασμός, μια στιγμιαία ρίψη συμπιεσμένων σταγονιδίων από αρωματικό σπρέι;

Πόσο ευτυχισμένοι είναι οι κάτοικοι των Σκανδιναβικών χωρών, οι οποίοι γνωρίζουν ότι από την "κούνια" τους μέχρι την αναχώρησή τους από αυτή τη διάσταση ζωής, υπάρχει το κράτος που τους φροντίζει; Αυτός άραγε είναι ο σκοπός του ανθρώπου; Να γεννιέται και να υπάγεται στην προστασία του κράτους-νταντά; Τίποτα δεν είναι βέβαιο, δεδομένου ότι επιστημονικές μελέτες κατέδειξαν ότι υπερβολικές δόσεις προστασίας του κράτους οδηγούν σε φαινόμενα κοινωνικής διαστροφής. Ετσι είναι , άλλωστε. Οσο απαραίτητη είναι η κοινωνική προστασία, τόσο χρήσιμη είναι και η τιθάσσευσή της. Οι υπερβολές ποτέ δεν ωφέλησαν τις ανθρώπινες κοινωνίες και δεν οδήγησαν στην ευτυχία.

Είναι γνωστός ο περίφημος κανόνας του Παράκελσου, σύμφωνα με τον οποίο η δόση προσδιορίζει κατά πόσον ένα στοιχείο μπορεί να γίνει δηλητήριο ή φάρμακο. Τα λεγόμενα κοινωνικά κράτη - πρόνοιας αντιγράφουν σε γενικές γραμμές αυτήν την πρακτική. Διαμορφώνουν τη ζωή των υπηκόων τους από την "κούνια ως το φέρετρο" κατά τρόπο ασφαλή. Το ότι όμως το αίσθημα της ασφάλειας υπήρξε πάντοτε ο "κληρονομικός εχθρός" του ανθρώπου, το ήξερε η Εκάτη στον Μάκβεθ του Σαίξπηρ. Το διετύπωσε και ο Φρίντιχ Γκέοργκ Γιούνγκερ, λέγοντας ότι το παραπάνω συναίσθημα τυφλώνει τον άνθρωπο και δεν τον αφήνει να δει την επερχόμενη δυστυχία...

Πολλοί φιλόσοφοι συνέδεσαν την ευτυχία με την ουτοπία και το πουθενά. Αν κανείς μελετήσει την τεράστια ουτοπική λογοτεχνία, αρχίζοντας από τον Πλάτωνα και φτάνοντας μέχρι το "Φάρεναιτ 451" του Μπράντμπουρι, τότε θα απαντήσει στο ερώτημα με ένα αποφασιστικό "όχι". Η ευτυχία δεν βρίσκεται στο "πουθενά". Ευτυχία υπό την έννοια να είσαι ευτυχής δεν υπάρχει στην ονειρεμένη ζωή. Ακριβώς όμως αυτή η ζωή περικλείει την ουτοπία. Είναι, δηλαδή, γεμάτη σχέδια για κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές, όλες ουτοπικές μεταρρυθμίσεις.

Με ουτοπίες ωστόσο ο άνθρωπος μόνο διαλύει. Αντίθετα, υπάρχουν αρνητικές ουτοπίες, που κατά τον Τζ.Οργουέλ, μπορούν να οδηγήσουν σε εφιλατικές πραγματικότητες. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι σ' όλες τις ουτοπίες, επίκεντρο είναι η ευτυχία του ανθρώπου. Δεν υπάρχει βέβαια αμφιβολία ότι όλοι οι άνθρωποι θέλουν να είναι ευτυχείς. Η άποψη αυτή φαίνεται τόσο τετριμμένη, που σχεδόν ντρέπεται κανείς να προσθέσει ότι προέρχεται από τον Αριστοτέλη. Τι σημαίνει όμως ευτυχία;

Στο ερώτημα αυτό δεν μπόρεσε χιλιάδες χρόνια τώρα να δοθεί απάντηση, που να ικανοποιεί τους ανθρώπους και να τους κάνει ευτυχισμένους. Η παράξενη διπλή έννοια της ευτυχίας προκαλούσε πάντοτε απορίες. Αν και όλοι επιδίωκουν την ευτυχία, ωστόσο δεν συμφωνούν σε τι ακριβώς συνίσταται. Ο Αυγουστίνος έλεγε ότι πρόκειται για επικίνδυνο λαβύρινθο... Φαίνεται παράδοξο. Είναι όμως αλήθεια. Επειδή η ευτυχία αποτελεί βασικά προσωπική υπόθεση του κάθε ανθρώπου, για το λόγο αυτό, η ευτυχία, η κοινωνία, το κράτος, το δημόσιο δίκαιο και η πολιτική, συνιστούν μεταξύ τους συμπληρωματικές έννοιες.

Κράτος και πολιτική αποφασίζουν για την οριοθέτηση των βασικών πλαισίων της ευτυχίας των πολιτών, όχι όμως και για τη συγκεκριμένη ατομική ευτυχία του καθενός. Η ευτυχία δεν αποτελεί ποτέ το άμεσο, αλλά το έμμεσο σκοπό. Κάτω από το φως αυτό, οι ουτοπίες αποκτούν παράξενες αποχρώσεις. Αν τις εξετάσει κανείς σύμφωνα με τις αξίες που κρύβονται στις καρδιές των συγγραφέων, τότε από την "Πολιτεία" του Πλάτωνα μέχρι την "Ατλαντίδα" του Φάκωνα, ανακύπτει, ιδιαίτερα στις κλασικές κοινωνικές ουτοπίες, μια φοβερή έφεση για τάξεις πραγμάτων που εγκαθιδρύονται με τη βοήθεια της βίας.

Αναπτύσσονται έτσι οι ολοκληρωτικές και εσχατολογικές πολιτικές αντιλήψεις, που δεν έχουν άλλο στόχο από την υποταγή του ατόμου σε κάποια εξουσία, η οποία αντλεί δύναμη από την ουτοπία για να διαιωνίζεται. Υπό αυτές τις συνθήκες οι παρούσες υπερβάσεις της κρατικά παρεχόμενης και ρυθμισμένης ευτυχίας δικαιολογούν την επιστροφή από την ουτοπία στο ρεαλισμό. Τούτο σημαίνει πως την ευτυχία μας, εμείς οι άνθρωποι, δεν τη βρίσκουμε έξω, αλλά μέσα στην πραγματική ζωή. Έτσι, η ευτυχία δεν είναι στόχος ή σκοπός. 

Περνά ένα συνοδευτικό φαινόμενο των ενεργειών μας προσαρμοσμένων στην πραγματικότητα. Και απ' αυτήν τη σκοπιά, η πείρα της πραγματικότητας καθίσταται περιεχόμενο ολοκλήρωσης ζωής, έτσι όπως τη διαισθάνθηκε ο Σπινόζα, για τον οποίο η ευτυχία δεν είναι η αμοιβή της αρετής, αλλά αυτή η ίδια η αρετή!.. Διαβάστε την Επικαιρότητα  εδώ

ΑΤΑΚΤΗ ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Έκανε πίσω τελικά η κυβέρνηση στην απαγόρευση του «εκλέγειν και του εκλέγεσθαι» στους αλλοδαπούς η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων έχει εισέλθει στη χώρα παράνομα βέβαια  –πλην ελαχίστων εξαιρέσεων- ύστερα από τις λυσσώδεις αντιδράσεις των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και όχι μόνο. Αυτό έκανε γνωστό  ο υπουργός Εσωτερικών, κ. Γιάννης Μιχελάκης κατά την απογευματινή συνεδρίαση της Ολομέλειας της Βουλής ο οποίος ανακοίνωσε την απόσυρση της σχετικής διάταξης.

Υπό αυτά τα δεδομένα, στη σχετική τροπολογία θα παραμείνει μόνο η διάταξη που αφορά στις ημερομηνίες διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών εκλογών (18-25 Μαΐου).Σύμφωνα με πληροφορίες ρύθμιση αναμένεται να επανατεθεί με ορισμένες βελτιώσεις, καθώς για το θέμα έχει ήδη τοποθετηθεί το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ).  Έτσι τουλάχιστον 64.000 «νόμιμοι» αλλοδαποί είναι έτοιμοι να ψηφίσουν αλλοιώνοντας φυσικά τα εκλογικά αποτελέσματα ερήμην του ελληνικού λαού.

Ο ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Ο ΗΘΙΚΟΣ ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ

Ένα νέα είδος λαϊκισμού, σκοτεινό και επικίνδυνο αναδύεται στην Ελλάδα, και ενδεχομένως στην Ευρώπη, τον τελευταίο καιρό. Είναι ο λαϊκισμός του εκσυγχρονισμού, η υπεραπλούστευση δηλαδή της κατάστασης -οικονομικής, κοινωνικής και ηθικής- η αναγωγή της σε μοντέλα χωρίς ιστορικό και φιλοσοφικό υπόβαθρο και η ποινικοποίηση, εν τέλει, οιασδήποτε άποψης αντιβαίνει έστω και με λογικά -καπιταλιστικώς, ορισμένα- επιχειρήματα.

Ξεκινάει από κάποιο είδος ηθικού αναλφαβητισμού, που χτυπάει ακόμα και τα πιο μορφωμένα στελέχη της κοινωνίας και έπειτα σα μάστιγα απλώνεται -μέσω των σκληρών μηχανισμών ιδεολογικής κυριαρχίας που χρησιμοποιεί- ακόμα και σε μέλη που πρακτικά ζημιώνονται το μέγιστο από αυτά που πιστεύουν. Η λογική του, απλή. Βασισμένη ίσως σε μία δεξιά πτέρυγα της εγελιανής διαλεκτικής, διακηρύττει υπογείως πως η ιστορία, η ιστορική παραγωγή εννοιών, τελείωσε και πως δεν υπάρχει άλλη λύση.

Θεοποιεί από τη μία έννοιες αυθαίρετες -την ανάπτυξη, το χρήμα, το έθνος, το κράτος, την πρόοδο- και αγιοποιεί τους εκτελεστές τους. Η μεταφυσικής φύσεως πίστη σε μία τρόικα, η οποία αποδεδειγμένως πράττει εσφαλμένα, δείχνει αυτό το γεγονός καθημερινά. Με τον τρόπο αυτό, δημιουργείται η αντίληψη πως η ηθική -με μία κατά κάποιο τρόπο, ανθρωπιστική χροιά- είναι ανήθικη. Ριζική αντίφαση αλλά σφοδρή πραγματικότητα. Ας αναλογιστούμε πως πνίγηκαν(!) παιδιά στο Αιγαίο και η κουβέντα των πολιτικών μετατοπίστηκε στο αν οι θάνατοι ήταν ή όχι συμφέροντες για το ελληνικό έθνος.

Άρα όποιος υποστηρίζει την ηθική -κατά την άποψή μου- άποψη εχθρεύεται την πατρίδα του (την ποια;)  επειδή τα συμφέροντα αυτής βρίσκονται αλλού. Αναλογιστείτε με τον ίδιο τρόπο την κατακρεούργηση που υφίσταται κάθε άποψη που υποστηρίζει τα συμφέροντα -ας πούμε- των εργαζομένων. Πόσο παράλογος- ανεπίκαιρος, κατά τα μοντέλα τους, ακούγεται κάποιος που λέει πως είναι αδύνατον σε έναν τριαντάρη, σπουδασμένο, να ζήσει με 300 και 400 ευρώ τον μήνα.

Σκεφτείτε ακόμα, πως ο ανθρωπισμός κατήντησε στα χέρια του νεοφιλελευθερισμού μία φούσκα, που χρησιμοποιείται μόνο όπου είναι ακίνδυνος. Μόνο όπου δηλαδή δεν θίγει τα υπερκέρδη. Ας δούμε ένα μεσημβρινό δελτίο ειδήσεων. Θάνατος στην Συρία. Θάνατος στην Λιβυή. Πτώματα, όπλα, βασανισμοί, δολοφονίες. Έπειτα οικονομία, και μετά κουτσομπολιά. Μεταξύ των γευμάτων μας, συνηθίσαμε να καταναλώνουμε με τον πιο ακραίο τρόπο την ασχήμια και μάθαμε πώς να την εσωτερικεύουμε πώς να αποδεχόμαστε την μοίρα μας, καθώς  κάθε κουβέντα αλλαγής, ουσιαστικής και ριζικής, και όχι μεταφορά του Πολύδωρα στο αντιμνημονιακό τόξο, βρίσκεται στην σφαίρα του αδιανόητου.

Σίγουρα μια σχετική απορία δημιουργείται σε αυτούς που έχουν ήδη τις απαντήσεις. Για παράδειγμα στον ελλαδικό χώρο, θα ήταν ο υπέρογκος δημόσιος τομέας, το πελατειακό καθεστώς, μπορούν να τα γράψουν καλύτερα από μένα. Δεν λέω είναι και αυτά. Όμως μια νέα έρευνα καταλήγει στο εξής: Οι 85 πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου έχουν συγκεντρώσει τον ίδιο πλούτο με αυτόν που μοιράζονται τα 3,5 δισεκατομμύρια των φτωχότερων κατοίκων του πλανήτη, δηλαδή περίπου ο μισός πληθυσμός της γης.

Και δεν λέω, ενδεχομένως είναι- και θα είναι οι ικανότεροι- όμως σε έναν κόσμο που ισχύει αυτό το ανθρωπιστικά αν-ορθολογικότατο γεγονός, για  ποιον υπέρογκο δημόσιο τομέα και ποιους κρατικοδίαιτους δημόσιους υπάλληλους να μιλήσεις;

Ο ΛΑΟΣ ΚΙ Ο ΑΡΧΗΓΟΣ

Η λίστα ήταν πάντα το προνόμιο του αρχηγού. Και ο σταυρός του λαού. Όταν φτιάχνει το ψηφοδέλτιο ο αρχηγός και η ομάδα που τον περιβάλλει, βάζει μέσα αποκλειστικά τους δικούς του, τους κηπουρούς του. Κι όταν ψηφίζει ο λαός τι βγάζει; Συχνότατα σαβούρα. Δεν είναι, λοιπόν, άσπρο-μαύρο ο τρόπος εκλογής των βουλευτών. Υπάρχουν πολλές αποχρώσεις. Αλλά είναι  έκπληξη οι αντιδράσεις των -θεωρούμενων ως- προοδευτικών πλευρών του πολιτικού φάσματος στην απόφαση των Σαμαρά και Βενιζέλου να εκλεγούν με σταυρό προτίμησης και οι ευρωβουλευτές, για πρώτη φορά από καταβολής του θεσμού.

Προφανώς, η απόφαση εξυπηρετεί κάποιους σχεδιασμούς των δύο συνεταίρων αρχηγών. Ειδικά ο Βενιζέλος ξεμπερδεύει με τον πονοκέφαλο πόσους και ποιους υποψηφίους θα επιλέξει αυτός και με ποια σειρά (όπως απαιτεί η λίστα) και ποιους οι συνεταίροι του, στην υπό διαμόρφωση «Ελιά» της Κεντροαριστεράς (οι 58 και όποιοι άλλοι). Τώρα θα συμφωνήσουν πιο εύκολα  να ορίσουν 42 υποψηφίους αναλογικά και μετά το μπαλάκι πάει στους ψηφοφόρους. Αυτοί θα βγάλουν, με σταυρό, όποιους θέλουν. Και ο Σαμαράς βολεύεται, αφού μέσα στους 42 μπορεί να βάλει τους πάντες (δικούς του, καραμανλικούς, μητσοτακικούς κ.λπ.), όλοι να τρέχουν να μαζεύουν ψήφους και όποιους εκλέξουν οι νεοδημοκράτες ψηφοφόροι. Αυτές είναι οι σκοπιμότητες των δυο συγκυβερνώντων αρχηγών. Το ερώτημα είναι αν η απόφαση που πήραν είναι σωστή. Αν, δηλαδή, οι ευρωβουλευτές πρέπει  να συνεχίσουν να εκλέγονται με λίστα ή είναι πιο δημοκρατικό να τους ψηφίσουν με σταυρό οι ψηφοφόροι.

Όπως προείπα, τα πράγματα δεν είναι άσπρο-μαύρο. Με τη λίστα βγάζει όποιον θέλει ο αρχηγός. Ο οποίος πρέπει να είναι πολύ ανοιχτόμυαλος για να βάλει και αξιόλογα πρόσωπα, που δεν είναι στην αυλή του. Η μέχρι τώρα εμπειρία, μας έχει διδάξει ότι το αποτέλεσμα από την εφαρμογή της λίστας είναι μεικτό. Στην ευρωβουλή έχουν πάει και αξιόλογοι άνδρες και γυναίκες με σημαντικό έργο. Έχουν πάει, όμως και κομματόσκυλα (ή αρχηγόσκυλα), που έφυγαν με φουσκωμένο τον τραπεζικό τους λογαριασμό (οι αμοιβές των ευρωβουλευτών είναι περίπου διπλάσιες των εθνικών βουλευτών) και μηδενικό έργο.

Από την άλλη πλευρά, οι πολίτες με τον σταυρό τους έχουν κάνει θαύματα. Πόσοι  «ντενεκέδες ξεγάνωτοι», κατά την αθάνατη ρήση του Ευάγγελου Γιαννόπουλου, δεν έχουν διαβεί το κατώφλι της ελληνικής Βουλής; Πόσοι έχουν ψηφιστεί μόνο και μόνο επειδή ήταν «φατσάτοι» (ηθοποιοί, αθλητές) ή γόνοι πολιτικών οικογενειών; Λοιπόν, ο  «σοφός λαός» βγάζει συχνά (και) τέρατα. Δείτε τι έγινε με την υπόθεση του τηλεαστέρα Καρυπίδη της Δυτικής Μακεδονίας. Η Τοπική Οργάνωση του ΣΥΡΙΖΑ, που εκφράζει -υποτίθεται-τ ην τοπική κοινωνία, τάχθηκε υπέρ ενός υποψηφίου, που οι απόψεις του είναι σφόδρα αντίθετες με όσα πρεσβεύει ένα κόμμα της Αριστεράς. Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ αγνόησε την απόφαση της Τοπικής Οργάνωσης. Αυτό δεν είναι μεν «δημοκρατικό», αλλά είναι προφανέστατα σωστό. 

Πού καταλήγουμε; Δημοκρατία έχουμε δεν μπορεί παρά η απόφαση του λαού (με τα κουσούρια που προαναφέραμε) να υπερισχύει εκείνης του αρχηγού. Γι’ αυτό είναι προτιμότερο να ψηφίζουμε εμείς αυτούς που θέλουμε να στείλουμε στην Ευρωβουλή, παρά να μας τους υποδεικνύουν ο Σαμαράς, ο Βενιζέλος, ο Τσίπρας και οι άλλοι.

Γι’ αυτό προκαλούν έκπληξη οι αντιδράσεις. Διαβάζω τις ανακοινώσεις των αντιπολιτευόμενων κομμάτων της αριστεράς, αλλά και ορισμένων γνωστών πολιτικών και αναρωτιέμαι τι θέλουν. Γιατί δεν το λένε καθαρά. Ο ΣΥΡΙΖΑ, για παράδειγμα, λέει ότι Σαμαράς και Βενιζέλος επιδιώκουν «να αποφύγουν την εκλογική συντριβή», αλλά για την ταμπακιέρα τίποτα.

Θέλει να συνεχιστεί το σημερινό σύστημα με τη λίστα; Θέλει σταυρό; Άγνωστο(εδώ η ανακοίνωσή του, μνημείο ασάφειας). Η ΔΗΜΑΡ, συμφωνεί μεν με την κατάργηση της λίστας, αλλά δεν της αρέσει ο αιφνιδιασμός (όποτε κι αν γινόταν, το ίδιο θα έλεγε). Αντίδραση για την αντίδραση; Αμηχανία; Εντύπωση προκαλεί η αρνητική θέση των πρώην υπουργών του ΠΑΣΟΚ, Αννας Διαμαντοπούλου και Γιάννη Ραγκούση, (εδώ οι ανακοινώσεις τους). Κατανοητή μεν η επίθεση στον Βενιζέλο για τις σκοπιμότητες που επέβαλλαν την αλλαγή, αλλά τα δικά τους επιχειρήματα δεν αντέχουν σε κριτική. 

Δηλαδή, τώρα που καταργείται η λίστα θα εκλέγουν τους ευρωβουλευτές «ο αρχηγός και τα κανάλια», όπως λένε; Και οι νέοι υποψήφιοι δεν θα έχουν χρόνο να γίνουν γνωστοί; Μα αυτό δεν συνέβαινε πάντα; Οι νέοι δεν είχαν μειονέκτημα έναντι των παλιότερων και πιο προβεβλημένων; Και τα κανάλια πάντα δεν μεροληπτούσαν υπέρ των παλιότερων και πιο αναγνωρίσιμων; Δια ταύτα: δεν λύνει κανένα σημαντικό πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας η αλλαγή του τρόπου εκλογής των ευρωβουλευτών. Αλλά καλύτερα να αποφασίζουν οι ψηφοφόροι παρά να διορίζει ο αρχηγός.Οι αντιδράσεις -όσες δεν είναι ακατανόητες- δεν στηρίζονται σε κανένα σοβαρό επιχείρημα. Διότι ο «αντισαμαρισμός» και ο «αντιβενιζελισμός» δεν είναι επιχείρημα.